नाशिक

   १ . नाशिक जिल्हा  - स्थान व सीमा 

स्थान :  महाराष्ट्र राज्याच्या नकाशात नाशिक जिल्हा  दाखवला आहे. हा जिल्हा महाराष्ट्र राज्यात वायव्य भागात आहे.

सीमा : उत्तरेस घुळे जिल्हा, पूर्वेस जळगांव जिल्हा, पश्चिमेस ठाणे जिल्हा, दक्षिणेस अहमदनगर जिल्हा असून आग्नेयेस औरंगाबाद जिल्हा, ईशान्येस धुळे जिल्हा, वायव्येस गुजरात राज्यातील डांग व सूरत हे दोन जिल्हे.

महाराष्ट्र राज्य - नाशिक जिल्हा 

• जिल्ह्याचे मुख्य ठिकाण – नाशिक
• क्षेत्रफळ – 15,530 चौ.कि.मी.
• लोकसंख्या – 61,09,052 (सन 2011 च्या जनगणनेनुसार)
• तालुके – ( १५ )  – नसहिक, बागलाण (सटाणा), मालेगांव, सुरगणा, पेठ, कळवण, दिंडोरी, चांदवड, नांदगांव, निफाड, येवले, इगतपुरी, सिन्नर, त्रंबकेश्वर, देवळा.

नाशिक जिल्हा - तालुके 

नाशिक जिल्ह्यातील प्रमुख स्थळे –

• नाशिक – येथेच डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी काळाराम मंदिर प्रवेश सत्याग्रह 2 मार्च 1930 ला केला. नाशिक (ओझर) येथे मिग विमानाचा कारखाना व सिक्युरिटी प्रेस आहे.
  महाराष्ट्र राज्य पोलिस अकॅडमी ही संस्था नाशिक येथे आहे.
• 
  
• त्र्यंबकेश्वर – बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक गणले जाणारे त्र्यंबकेश्वर हे स्थळ नाशिक जिल्ह्यातच आहे.
• 
  
• मालेगाव – पेशव्याचे सरदार नारोशंकर यांनी बांधलेला भुईकोट किल्ला प्रसिद्ध आहे.
• 
  
• येवले – तात्या टोपे यांचे जन्मगाव आहे. डॉ. आंबेडकरांनी येथेच आपला धर्मांतराचा निर्णय जाहीर केला होता.
• 
  
• सापुतरा – निसर्गरम्य स्थळ व थंड हवेचे ठिकाण प्रसिद्ध आहे.
• 
  
• भगूर – स्वातंत्र्यवीर सावरकरांचे जन्मस्थान.
• 
  
• नांदूर – मध्यमेश्वर – भरतपुर नावाचे अभयारण्य येथेच आहे.
• 
  
• भोजापूर – खडकात कोरलेले खंडोबाचे मंदिर.
• 
  
• देवळाली – सैन्याचे प्रशिक्षण केंद्र, थंड हवेचे ठिकाण म्हणून प्रसिद्ध.
• 
  
• गंगापूर – गोवर्धन म्हणून सातवाहन शिलालेखात उल्लेखलेले हे ठिकाण.
• 
  
• सप्तश्रुंगी – साडेतीन पीठापैकी एक पीठ. मोठ्या संख्येने येथे लोक दर्शना येतात.
• 
  
• सिन्नर – यादव साम्राज्याची सुरुवातीची राजधानी व 9 व्या शतकातील व 12 व्या शतकातील मंदिरासाठी प्रसिद्ध.
• 
  
• दिंडोरी – छत्रपती शिवाजी महाराज व मोगल यांच्यात झालेल्या युद्धासाठी प्रसिद्ध.